Naar verantwoordelijke ziekenfondsen

Verontwaardiging, dat is wat we gisteren te lezen kregen in een opiniestuk van de nieuwe baas van de CM. Verontwaardiging omdat ook de ziekenfondsen een efficiëntie-oefening te wachten staat. Hij maakt van de gelegenheid gebruik om te benadrukken dat het ‘de kwetsbare en zieke mensen het grootste slachtoffer zullen worden’ van de - in zijn ogen - 'gigantische besparingen'.

Dit vraagt uiteraard om een reactie. En ja, ook ik heb in het verleden als Kamerlid meermaals mijn licht laten schijnen op het vet dat op de soep drijft bij sommige overheidsinstellingen.
Pas op, de taak die de ziekenfondsen in onze samenleving vervullen staat niet ter discussie. Ze zorgen ervoor dat je een uitkering krijgt in geval van ziekte en dat je medische kosten terugbetaald worden. Maar of zij dat vandaag op de meest efficiënte manier doen, daar durf ik inderdaad vragen bij te stellen.

Mijn uitgangspunt was en is altijd dat de sociale zekerheid ten dienste van de burger moet staan. Er is dan ook geen sprake van een “afbouw van de sociale bescherming” wanneer we spreken over een besparing op werkingsmiddelen. Er passeert veel geld via de ziekenfondsen, ongeveer 35 miljard Euro jaarlijks. Om die rol naar behoren te vervullen, ontvangen de ziekenfondsen jaarlijks meer dan één miljard Euro aan werkingskosten van de federale overheid. Wat ter discussie staat is dus niet hetgeen naar ‘de kwetsbare en zieke’ gaat maar hetgeen de ziekenfondsen aanwenden om hun job te doen.

Het lijkt me dan ook niet meer dan redelijk om de besparing die we sinds 2015 opleggen aan de federale overheidsdiensten (FOD’s) en instellingen voor sociale zekerheid (-4% op personeelskosten en -20% op werkingsmiddelen) nu ook aan de ziekenfondsen te vragen. Zij zijn per slot van rekening de door de overheid gesubsidieerde 'meewerkende' administratie. Tegen 2018 levert dit een besparing op in de administratiekost van ziekenfondsen van 100 miljoen EUR.

Het is bovendien pas wanneer de grote meerderheid van de burgers in de sociale zekerheid ook effectief zekerheid en bescherming kan vinden, dat ze ook voldoende onderbouwd en gelegitimeerd is, voldoende draagvlak heeft. Enkel indien het systeem in zijn basislogica verstaanbaar is voor de burger kan verwacht worden dat het solidariteitssysteem blijvend gedragen wordt door de bevolking.
Ook daar wringt het, ook daaraan moet gesleuteld worden. Want zeg nu zelf, wie vindt de dag van vandaag nog z’n weg in het labyrint van de Belgische sociale zekerheid?

In die context wordt het trouwens hoog tijd dat we de financiering van de ziekenfondsen koppelen aan een aantal prangende maatschappelijke uitdagingen. Eén van die uitdagingen is zonder meer de explosie van het aantal langdurig zieken. Vandaag hangt de financiering van een ziekenfonds helaas nog steeds samen met het aantal invalide leden. Hoe meer langdurig zieken, hoe meer werkingsmiddelen een ziekenfonds toegestopt krijgt ...
Waarom zou geen deel van die financiering gekoppeld kunnen worden aan de inspanningen die gedaan worden voor de reïntegratie op de arbeidsmarkt van die langdurig zieken. Of is dat te eenvoudig?